Projekt badawczy Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN

nowe, krytyczne, zróżnicowane, Tematyczne spojrzenie na kwestię pomocy Polaków dla Żydów w czasie II wojny Światowej


Celem projektu jest zbadanie polskiej pomocy dla Żydów w czasie okupacji niemieckiej, uwzględniające jej socjologiczne i psychologiczne aspekty, różnorodność form, motywacje oraz relacje społeczne, zamiast skupiania się jedynie na liczbach i skalach pomocy oraz represji. Wciąż brak jest bowiem badań analizujących ten problem w szerokich kontekstach uwarunkowań okupacyjnych, uwzględniających specyfikę i jakość pomocy, sieci społeczne, zagrożenia czy kwestie logistyczne, a także samą codzienność i dynamikę relacji między pomagającymi a otrzymującymi pomoc



Przez ścianę

Przez ścianę

jakub.petelewiczlis 27, 2025

|Jerzy Kochanowski|Przez ścianę … Spośród zróżnicowanych polsko-żydowskich autonomicznych – tzn. pozostających poza kontrolą Niemców – okupacyjnych relacji ekonomicznych, bezsprzecznie najlepiej  rozpoznany jest przemyt do warszawskiego getta ze strony „aryjskiej” (o olbrzymim transferze w przeciwną stronę wiemy już znacznie mniej). Chociaż mało które żydowskie czy polskie źródło pomija to zjawisko, to […]

Sprawiedliwi, 1945

Sprawiedliwi, 1945

lis 4, 2025

|Anna Bikont| Sprawiedliwi, 1945 W toku pracy badawczej interesuje mnie, jak funkcjonowali Polacy ukrywający Żydów podczas wojny w realiach tuż powojennej rzeczywistości. Czy udzielanie pomocy Żydom wpłynęło na ich późniejsze decyzje oraz na ich pozycję w lokalnej społeczności? Jaki był stosunek otoczenia do tych osób bezpośrednio po wojnie? Czy otaczano […]

Żydzi pomagający Żydom

Żydzi pomagający Żydom

sie 24, 2025

| Barbara Engelking | Ukrywającym się po stronie aryjskiej Żydom pomagali nie tylko, a może nawet nie przede wszystkim Polacy. Poszukujący pomocy zwracali się często do innych Żydów – członków rodzin, przyjaciół, znajomych, sąsiadów. I chociaż regulamin Yad Vashem uniemożliwia przyznawanie medali Sprawiedliwych Żydom, to bez wątpienia wielu z nich […]

ZBoWiD rusza w Polskę

ZBoWiD rusza w Polskę

sty 4, 2025

[Piotr Forecki]ZBoWiD w poszukiwaniu narodu Sprawiedliwych (1968-69) Począwszy od zakończenia II wojny światowej temat Polaków ratujących Żydów traktowany był instrumentalnie. Jako parawan służył zasłanianiu współudziału w Zagładzie, a zwłaszcza powojennych erupcji antysemityzmu i różnych form przemocy antyżydowskiej. Tak stało się między innymi po pogromie kieleckim, gdy z apelem o nadsyłanie […]